İYONİK BAĞLI BİLEŞİKLER
İyonik bileşiklerin adlandırılması yapılırken önce katyonun adı, sonra da anyonun adı belirtilir.
Tek Değerlik Alan Metallerin Bileşikleri
Tek değerlikli metal katyonlarının ametal anyonları ile oluşturduğu iyonik bileşiklerdir.
Kullanılan ametal halojen ise;
METAL ADI + HALOJEN ADI + (ÜR) EKİ
şeklinde adlandırma yapılır.
Örneğin;
Formül Adlandırma
KCl Potasyum klorür
NaF Sodyum florür
MgBr2 Magnezyum bromür
Kullanılan ametal oksijen ise;
METAL ADI + OKSİT
şeklinde adlandırma yapılır.
Örneğin;
Formül Adlandırma
K2O Potasyum oksit
CaO Kalsiyum oksit
Na2O Sodyum oksit
Kullanılan ametal azot ise;
METAL ADI + NİTRÜR
şeklinde adlandırılır.
Örneğin;
Formül Adlandırma
Ca3N2 Kalsiyum nitrür
K3N Potasyum nitrür
Kullanılan ametal fosfor ise;
METAL ADI + FOSFÜR
şeklinde adlandırma yapılır.
Örneğin;
Formül Adlandırma
Mg3P2 Magnezyum fosfür
Kullanılan ametal karbon ise;
METAL ADI + KARBÜR
şeklinde adlandırma yapılır.
Örneğin;
Formül Adlandırma
KH Potasyum hidrür
Kullanılan ametal kükürt ise;
METAL ADI + SÜLFÜR
şeklinde adlandırma yapılır.
Örneğin;
Formül Adlandırma
Na2S Sodyum sülfür
MgS Magnezyum
Metal – kök iyon bileşiklerinde;
METAL ADI + KÖK İYONU
şeklinde adlandırma yapılır.
Örneğin;
Formül Adlandırma
Ca(OH)2 Kalsiyum hidroksit
KNO3 Potasyum nitrat
İki kök iyondan oluşan bileşiklerde;
KATYON KÖK İYONUNUN ADI + ANYON KÖK İYONUNUN ADI
şeklinde adlandırma yapılır.
Örneğin;
Formül Adlandırma
NH4NO3 Amonyum nitrat
(NH4)2SO4 Amonyum sülfat
NH4MnO4 Amonyum permanganat
Değişik Değerlik Alan Metallerin Bileşikleri
Bazı metaller birden fazla değerliğe sahiptir. Bu metallerin oluşturduğu iyonik bileşikler adlandırılırken, metal adından sonra metalin bileşikte aldığı yükün sayısal değeri parantez içinde Romen rakamıyla belirtilir.
METAL ADI + (ROMEN RAKAMI İLE METALİN ADLIĞI YÜKÜN SAYISAL DEĞERİ) + İYON ADI
şeklinde adlandırma yapılır.
Örneğin;
Formül Adlandırma
Cu2O (Cu, 1+ değerliklidir.) Bakır (I) oksit
CuO (Cu, 2+ değerliklidir.) Bakır (II) oksit
Fe2O3 (Fe, 3+ değerliklidir.) Demir (III) oksit
PbO2 (Pb, 4+ değerliklidir.) Kurşun (IV) oksit
Cr2O3 (Cr, 3+ değerliklidir.) Krom (III) oksit
PbCO3 (Pb, 2+ değerliklidir.) Kurşun (II) karbonat
KOVALENT BAĞLI BİLEŞİKLERİN ADLANDIRILMASI
AMETAL – AMETAL BİLEŞİKLERİ
Kovalent bağlı bileşikler adlandırılırken, bileşikteki ametallerin sayıları Latince rakamlarla belirtilir.
Latince Sayılar
1- mono 6- hekza
2- di 7- hepta
3- tri 8- okta
4- tetra 9- nona
5- penta 10- deka
Ametal – ametal bileşiklerinin adlandırılması Latince sayı öne eklerinden yararlanılır.
1. Ametal 2. Ametal
Atomunun 1. Ametal Atomunun 2. Ametal
Sayısına Karşılık + Atomunun + Sayısına Karşılık + Atomunun
Gelen Latince Adı Gelen Latince İyon Adı
Ön ek Ön Ek
NOT: Birinci ametalden bir tane varsa sayı ön eki olan mono kullanılmaz.
Örneğin;
Formül Adlandırma
CCl4 Karbon tetraklorür
N2O5 Diazot pentaoksit
N2O4 Diazot tetraoksit
NO2 Azot dioksit
PCl3 Fosfor triklorür
PCl5 Fosfor pentaklorür
SO2 Kükürt dioksit
CS2 Karbon disülfür
Bazı Bileşiklerin Özel İsimleri
Formül Adlandırma
H2O Su
NaHCO3 Yemek sodası
NaCl Sofra tuzu
CaCO3 Kireç taşı
NH3 Amonyak
CaSO4.2H2O Alçı
HNO3 Kezzap
CaO Sönmemiş kireç
Na2CO3.10H2O Çamaşır sodası
CH3COCH3 Aseton
HCl Tuz ruhu
CH3COOH Sirke asidi
KARIŞIK ÖRNEKLER
Formül Adlandırma
MgMnO4 Magnezyum manganat
AlN Alüminyum nitrür
Ca(HCO3)2 Kalsiyum bikarbonat
Al2(SO4)3 Alüminyum sülfat
FePO4 Demir (III) fosfat
MnS Mangan (II) sülfür
CuCl2 Bakır (II) klorür
P2O5 Difosfor pentaoksit
Cr2(Cr2O7)3 Krom (III) dikromat
SO3 Kükürt trioksit
FeMnO4 Demir (II) manganat
Zn3(PO4)2 Çinko fosfat