Asal Gazlar Neden Asildir?

Çoğu kültürde; provoke edildiğinde sinirlenmeyen, hiçbir şey tarafından etkilenmeyen ve temelinde de her koşulda şerefini koruyan kişilere asil olarak adlandırırız. Şimdi bu durumu gazlardan bir kısmı gösterse, onlara Asal gaz adını mı vermemiz gerekir?

Elementlerin asaleti

     Elementlerden bazıları soylu insanlar gibi davranmaktadır. Her ne yaparsak yapalım, tamamen etkileşime(reaksiyon)a girmezler. Bunlar iki tiptir. Soy metaller ve soy gazlar. İridyum, platin ve altın soy metallerdir; helyum, neon, argon, kripton, ksenon ve radon ise soy gazlardır.

Niçin Kimyasallar Tepki Verir?

   Bildiğiniz gibi, tüm elementler atomlarında elektronlarına sahiptir. Elektronlar bir çift olmayı severler. Bir elektron yalnızsa, diğer eşini bulana kadar mutsuz kalacaktır. Bir elektron başka bir atomdaki başka yalnız elektronu bulursa; diğer atom ve o atomla bir araya gelmektedir. Böylece kimyasal reaksiyon olayı gerçekleşmektedir.

Bazı kimyasallar mesela sodyum gibi fazladan elektronları vardır. Diğer kimyasallar mesela klor, oksijen gibi bir veya iki tane elektrona ihtiyaç duyarlar. Bundan dolayı, eğer onlar birbirlerini gördüklerinde, hemen etkileşirler. Bu etkileşimden dolayı onlara temel elementler adı verilmektedir.

Bu özellikler olmasına rağmen soy gazlar niçin farklıdır? Her elektronun soy gaz atomlarında bir eşi vardır. Burada elektron kaybetmek ve yerini doldurmak gibi durumlar yoktur. Bu nedenden dolayı, asal gazlar hiçbir şeyle tepkime vermezler. Aslında böyle değildir. Asal gazları çok fazla ısıtırsak veya üzerlerine aşırı basınç uygularsak, elektron çifti dağılır ve reaktif durumuna geçmeye başlarlar. Bu gibi durumlar normal doğamızda olması imkânsız olaylardır; ancak büyük yıldızların derinliklerindeki durum hariç.

Ksenon yağ türevli maddelerde çözünmektedir, tıpkı hücre membranlarının yağ tabakasını oluşturması gibi. Dolayısıyla, anestetik olarak kullanılır, çünkü yağ tabakasına kolayca nüfuz edebilmekte ve sinir hücrenin işlevini bitirebilmektedir. Ksenon, oldukça güvenlidir ve başka maddeden kullanılan anestetikten daha hızlı uyandırabilme özelliği vardır.

Soy Gazların Herhangi Bir Kullanım Alanı Var Mıdır?

     Çoğu element kullanışlıdır, çünkü diğer elementlerle beraber karmaşık bileşiklerini oluşturmaktadırlar; fakat soy gazlar tamamen kullanışsızdırlar. Aslında birkaç eğlenceli yerlerde kullanım alanları bulunmaktadır.

Doğum günü partilerinde, balonların belli bir seviyeye gelerek orada kaldıklarını görürüz; çünkü içerlerinde helyum gazına sahiptirler. Mercan kayalıkları hakkında bir televizyon programı seyrettiysen dalgıçların sırtlarında silindir şeklindeki nesneleri görürsün. Bu silindir şeklindeki tüp oksijen ve helyum karışım gazıyla doludur. Silindir şeklinde olması onu daha hafif yapmakta ve dalgıçların daha kolay nefes almasını sağlamaktadır.

Hepimiz neon lambaların ne kadar harika bir şey olduğunu biliriz. Neon gazı, daha parlak ışık vermesi için tüplere doldurulmaktadır. Tüpü farklı şeylerle kaplarsak, farklı renklerde neon lambaları elde ederiz. Diğer asal gazlarda bu lambalarda kullanılabilir.

Hepimiz sinema salonların daha etkili olmasını talep ederiz. Bunu daha iyi yapmanın nedeni Ksenon’dur. Ksenon, ekrandaki filmin lambasının doldurulmasında kullanılır. Ksenon, argon ve kripton gibi hava yerine bu gazlarla doldurulmuş elektrik lambaları mevcuttur. Lazer ışınları; argon, kripton veya ksenon lambalarının damarlardaki kolesterol engelini ortadan kaldırmak ve göz kusurlarının düzeltilmesi amacıyla cerrahlar tarafından kullanılır.

Kaynaklar:
1) http://humantouchofchemistry.com/why-are-noble-gases-noble.htm
2) https://periodicfun.wikispaces.com/file/view/HeliumBalloons.jpg/97941415/HeliumBalloons.jpg